TÔN VINH SỰ ĐA DẠNG: 33 CÂU CHUYỆN TỪ NGƯỜI CHUYỂN GIỚI, ĐA DẠNG GIỚI VÀ NGƯỜI THÂN, BẠN BÈ, ĐỒNG MINH
TÔN VINH SỰ ĐA DẠNG: 33 CÂU CHUYỆN TỪ NGƯỜI CHUYỂN GIỚI, ĐA DẠNG GIỚI VÀ NGƯỜI THÂN, BẠN BÈ, ĐỒNG MINH
Đánh dấu kỷ niệm 75 năm Tuyên Ngôn Quốc Tế Về Nhân Quyền (UDHR) ra đời, chúng tôi suy ngẫm về hành trình hướng tới thực hiện các nguyên tắc cốt lõi của mình: bình đẳng và không phân biệt đối xử với tất cả mọi người. Trong dịp kỷ niệm này, chúng tôi hướng tới cộng đồng người chuyển giới ở Việt Nam, những cá nhân sôi nổi và đa dạng, những người từ lâu đã và đang tìm kiếm sự công nhận và quyền bình đẳng.
Eleanor Roosevelt từng nhấn mạnh rằng nhân quyền phổ quát bắt đầu từ những không gian nhỏ bé, gần gũi với ta. Trong những năm qua, UDHR đã mở rộng để bảo vệ quyền của các nhóm thiểu số về giới. Điều 1 đã nhấn mạnh rằng danh mục căn cứ cấm tại Điều 2 chỉ mang tính minh họa chứ chưa đầy đủ. Cộng đồng quốc tế, thông qua các văn kiện như Tuyên bố của Liên hợp quốc về Quyền của Người bản địa và Công ước về Quyền của Người khuyết tật, tiếp tục tạo ra các chuẩn mực, thừa nhận xu hướng tính dục và bản dạng giới là cơ sở nền tảng để bảo vệ.
Ở cấp độ toàn cầu, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã có những bước đi lịch sử, thông qua các nghị quyết bày tỏ quan ngại và khẳng định bảo vệ chống lại bạo lực và phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục và bản dạng giới. Các nghị quyết này xây dựng sự đồng thuận toàn cầu, thừa nhận xu hướng tính dục và bản dạng giới là những lý do bị cấm phân biệt đối xử theo luật nhân quyền quốc tế.
Tại Việt Nam, dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024. Dự kiến được thông qua vào tháng 5 năm 2025, luật này tượng trưng cho sự tiến bộ cho quá trình tìm kiếm sự công nhận và quyền bình đẳng của người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính, chuyển giới, đa dạng giới tính, liên giới tính và người queer (LGBTIQ+) kể từ khi Bộ luật Dân sự sửa đổi năm 2015 công nhận quyền chuyển đổi giới tính.

Hơn 8 năm qua, những cá nhân như Dương, Minh Anh Hùng hay gia đình Gấu Sóc đều chờ đợi giây phút này. Luật Chuyển đổi giới tính khi được ban hành sẽ tác động đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của họ, từ việc xin việc đến việc khám sức khỏe định kỳ. Ngoài sự công nhận về mặt pháp lý, luật này còn là biểu tượng của sự tiến bộ và việc thực hiện các quyền cơ bản của con người.
Sự tiến bộ thực sự, vượt xa khỏi sự thừa nhận của pháp luật; còn đòi hỏi một sự chuyển đổi trong thái độ xã hội. Tạo không gian an toàn cho người chuyển giới thể hiện bản thân là điều rất quan trọng. Trong tuần lễ Hà Nội tự hào vào tháng 9 năm 2023, UNDP đã tổ chức trao đổi kiến thức và đối thoại, tập hợp các nhà hoạch định chính sách, cộng đồng người chuyển giới và các học giả để thảo luận về dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính đầu tiên của Việt Nam.
Trong khuôn khổ Chiến dịch Tự do và Bình đẳng của Liên hợp quốc, 33 truyện ngắn đã được sưu tầm như một phần của sáng kiến ”Tờ A4 – Bắt đầu có hậu”. Những câu chuyện này khắc họa chân thực và cảm động các sự kiện trong cuộc sống của người chuyển giới và cộng đồng đa dạng giới tính trên khắp Việt Nam. Sáng kiến này nhằm mục đích góp phần đoàn kết, thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập, đồng thời truyền tải thông điệp rằng mọi người đều xứng đáng được yêu thương, tôn trọng, không phân biệt đối xử và được hưởng đầy đủ mọi quyền.
Nhân kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền, chúng tôi rất vui mừng được chia sẻ 33 câu chuyện này để khuếch đại tiếng nói của những người chuyển giới, thúc đẩy sự đa dạng cũng như thúc đẩy sự hiểu biết và hòa nhập. Thông qua những câu chuyện cá nhân này, chúng tôi hy vọng có thể đóng góp vào một xã hội bao dung và bình đẳng hơn ở Việt Nam và hơn thế nữa.”
_ Giới thiệu tuyển tập “Bắt đầu có hậu” từ chị Pham Kieu Loan, Nhà phân tích nhân quyền và quản trị toàn diện tại UNDP



